عجايب هشتگانه بناهاي تاريخي گيلان

برگرفته از كتاب: " از آستارا تا اِستارباد " تاليف: دكتر منوچهر ستوده

در سراسر پهنه ي گيلان از كوه و دشت, به بناهاي تاريخي و آثار قديمي بسياري بر مي خوريم. شايد در هيچ يك از نواحي ايران, به اندازه ي گيلان بقاع متبرك نباشد. بعضي از اين بناها. چندين بار رو به خرابي رفته و بارها تجديد بنا شده اند و در اين تعمير و مرمت, شكل اصلي و قديمي خود را از دست داده اند.

برخي از آن ها بر اثر رشد شهرها و توسعه ي خيابان ها و نوسازي هاي ديگر, به دستور شهرداري ها و ساير اولياي امور بي اطلاع, يكسره از ميان رفته و اثري از آن ها به جاي نمانده است. پاره اي از اين ابنيه, به علت دور بودن از شهرها و تعديات ماموران از همه جا بي خبر, ساليان دراز در مقابل باران ها و رطوبت فراوان گيلان ايستادگي كرده و تا امروز, پايدار و استوار مانده اند و با زبانِ گويايي, هنرمندي معماران و ساير اهل فن را شرح مي دهند. اين بناها كه قديمي ترين و عجيب ترين بناهاي گيلان هستند, نگارنده ( دكتر منوچهر ستوده ) به نام عجايب هشت گانه بناهاي تاريخي گيلان خوانده است. اينك نام آن ها:

1- مقبره ي تاج الدين محمود خيوي در لمير محله آستارا, مورخ 732 هجري قمري.

2- مسجد بسيار قديمي در كيش خاله ديناچال به نام " اسپيه مزگت " كه ظاهراً تاريخ بناي آن به قرن چهارم هجري مي رسد.

3- قلعه رودخان در بيست و سه كيلومتري جنوب فومن كه در سال 918 هجري قمري به امر اميره حسام الدين بن اميره دباج از سلاطين اسحقي تجديد بنا شده است.

4- مناره آجري مناره بازار گسكر در 500 متري بقعه ي آقا سيد زكي.

5- مقبره ي شيخ تاج الدين ابراهيم, معروف به شيخ زاهد گيلاني در دهكده ي شيخانور بر سر راه لاهيجان به لنگرود.

6- گنبد آجري پير محله, در دهكده ي پير محله رانكوه در 10 كيلومتري جنوب رودسر.

7- سر تربت امام, نزديك خرابه هاي شار سمام؛ مورخ 883 هجري قمري.

8- پل آجري انبوه, كه تمام آب شاهرود از زير يك دهانه آن مي گذرد. ( ييلاق رودبار)

**